betuwelijn

De Betuwelijn is de onofficiële naam van een Nederlandse spoorlijn door de Betuwe van Elst via Geldermalsen naar Dordrecht. Naast de betuwelijn kennen we ook nog de Betuweroute, een goederenspoorlijn. In deze wandeling volgen we de Betuwelijn. Deze route is te lopen in zes etappes en de wandelingen zijn zo’n 20 a 25 kilometer per stuk.

De rode en zwarte lijnen hierboven zijn de gelopen etappes. De gele lijn is de betuwelijn en loopt van Elst naar Dordrecht. Op het traject van Elst naar Tiel rijdt Arriva deze lijn, van Tiel naar Geldermalsen doet de NS dat en van Geldermalsen naar Dordrecht rijdt Qbuzz (stand in 2022). Je kunt in-/uitzoomen door op de kaart de klikken en met + en – op je toetsenbord te werken. Hieronder worden de etappes omgeschreven en is een focus op de etappe zelf inzichtelijk.

betuwelijn

Betuwelijn 1/6: Elst – Hemmen-Dodewaard

21.12.2021betuwelijnBetuwelijn Dit is niet de eerste keer dat ik een wandeling in Elst start. Wel lopen we in deze route door het dorp heen in plaats van direct eruit. De route is nog een klein beetje gefinetuned na het lopen en is daarmee 500 meter langer geworden en komt uit op exact 20 kilometer. Whoehoe! Elst In Elst loop je via de Sint Maartenkerk en de Sint Werenfriduskerk naar de Burgermeester Galamapark en park de Wuurde. Met de combinatie groen en woonwijk krijg je een sneak preview van het dorp Elst. Door het veld loop je naar de spoorlijn maar vlak ervoor buig je af. Een groot het dwingt je naar rechts en daarin gaat de route mee. Maar niet getreurd, de spoorweg steek je niet veel later alsnog over. Betuwe Het buurtschap Eimeren loop je zo door en voor je het weet sta je in Valburg, de naam komt je misschien bekend voor. Het is een dienstregelpunt voor de betuwelijn en een knooppunt van autowegen. Nogmaals het spoor oversteken en er paralel langs lopen. Een wit rood treintje van Arriva snelt misschien wel langs je heen. De A50 onderdoor gestoken een weg in naar rechts. Vogels vliegen weg en eenden kwaken in de rust. Voor zolang het duurt, want de Weteringsewal is een weg waar we een tijdje langs lopen en dat is ook een weg waar de automobilist graag over heen rijdt. Mijn excuses alvast een alternatief was niet voorhanden. Rechts van deze weg stroomt de langste rivier van Nederland, de Linge. En de Linge gaan we nog vaker tegenkomen tijdens de wandeltocht naar Dordrecht. Na een saai stuk lopen kom je in Zetten en daar kun je de drukte weer achter je laten en duik je een wandelpad op, langs de Linge. Je loopt nog langs een washuisje. Dat washuisje werd vroeger gebruikt voor de baron van Kasteel Hemmen maar tegenwoordig kun je er slapen, in een bedstee en zonder elektriciteit. Hemmen Ga terug in de tijd of loop door. Over het terrein van Hemmen. Dit landgoed is best groot en we wandelen er gewoon over, langs de oude moestuin naar de boerderijen van nu. In de verte ligt het spoor en met een klein geslinger komt station Hemmen-Dodewaard in zicht. Met nog een prachtig stationsgebouw van het type Standaardtype Hemmen. Hemmen zeg je? Ja, dit was dus het eerste stationsgebouw van dit type en is in 1881 gebouwd. Er zijn 17 stuks gebouwd in den lande waarvan er nog 6 staan (Hemmen-Dodewaard, Avenhorn, Boxmeer, Cuijk, Meerlo-Tienray en Woudenberg-Scherpenzeel) Betuwelijn etappe 1: Elst – Hemmen-Dodewaard   [...]

Betuwelijn 2/6: Hemmen-Dodewaard – Tiel

22.12.2021betuwelijnDodewaard Tijdens deze etappe tikken we de Waal aan en om daar te komen lopen we richting het dorp Dodewaard en steek je ook de Betuweroute (goederenspoorlijn) over. We lopen dwars door het dorp heen naar een parkje en onderaan de dijk staat een mooie Hervormde Kerk. Klim de Waalbandijk op en geniet van de uiterwaarden en in de verte de Waal. De Waal Met de waal voor je heb je links de inmiddels gesloten kerncentrale op afstand liggen. Deze centrale kan in 2045 afgebroken worden. De geigerteller slaat aan, dus ga ik snel naar rechts. Weg van de kerncentrale. Via het schattige Keizersstraatje ben ik weer van de dijk af en voelt het alsof ik door de tuin van een woonboerderij loop. Ik volg een landweg weer terug naar de dijk en loop een stuk op de Waalbandijk. Hier komt een splitsing waar je zelf even de knoop moet gaan doorhakken. Blijf je de Waalbandijk volgen tot het dorp Ochten, dan blijf je droog en hou je schone schoenen. Wil je mooi uitzicht, kudde vogels zien en vooral geen auto’s die je inhalen en ben je avontuurlijk ingesteld? Sla dan af de Oude veerweg in. Dat is ook de route die ingetekend is. Bij het dorpje Ochten komen we weer terug bij de Waalbandijk. Het terrein is ruig en er is veel blubber. Een bordje verboden toegang voor onbevoegden en daaronder twee wandelroutes aangeven maken het dubbel. Het is namelijk gewoon een wandelroute en je kunt dus de route vervolgen. Na wat sprongen, gepuzzel en vieze schoenen kom je weer aan bij de dijk. Hier klimmen we de dijk niet op maar loop je paralel (ben je op de dijk gebleven, daal dan een klein beetje af). Overnachtingshaven Er komt een drinkgelegenheid aan. Vlak voor de overnachtingshaven van IJzendoorn. In de overnachtingshaven liggen Joekels van schepen aan de kade. Bij IJzendoorn volgen we het geasfalteerde weg richting de gigantische Prins Willem Alexanderbrug. Het ligt best mooi over de waal en in het landschap. Hier loop je onderdoor dan is Tiel al in zicht. Maar reken je niet rijk, je bent nog zo’n 1,5 uur bezig om het station te bereiken. Geldermalsen Na een tijdje loop je onder het spoor door en ineens loop je op de brug over het Amsterdam Rijnkanaal. Hoe dan vraag je je af. Dit kanaal loopt van Tiel tot aan Amsterdam en is de drukst bevaren kanaal van de wereld. En om dit nog even wat beter te aanschouwen lopen we snel naar beneden. Hier kom je terecht in een let-op! situatie. Nadat je de brug bent overgestoken is er een krappe u-turn ingetekend om beneden te geraken. Ben je iets minder mobiel of avontuurlijk, loop dan een stukje door. Het is namelijk nogal een steile en niet zonder gevaar afdaling. De bedoeling is in ieder geval dat uiteindelijk onder de brug, naas thet kanaal uit komt. Onder de brug ligt overigens nog een oud stukje ongebruikt spoor. Hier kun je dus je spoorselfies nemen (en dus niet op actieve spoorwegen). Loop daarna door naar de Prins Bernhardsluizen.  Dit is gigantisch groot en eigenlijk best mooi. Je ziet de schepen komen en gaan. Het is net een mierennest. Na dat dit aanschouwd is komt de bestemming in zicht. Via de stad Tiel bereik je alweer het station. Tadaa! Flip kan de was doen. Betuwelijn etappe 2: Hemmen-Dodewaard – Tiel [...]

Betuwelijn 3/6: Tiel – Geldermalsen

20.01.2022betuwelijnTiel Het spoor langs het stationsgebouw is niet in gebruik dus via het smalle eilandperron loop ik naar de voorkant van het station. Ook al zit er weinig leven meer in het stationsgebouw zelf start hier de derde etappe. Het symmetrische stationsgebouw valt in ieder geval wel op. Het station is van standaardtype Sneek, gek genoeg voor het eerst gebouwd, hier in Tiel. Op dit moment zijn er nog drie soortgelijke gebouwen van aanwezig (Tiel, Sneek en Delfzijl). In het voormalig lokettenzaal zit nu eethuis Buiten Sporig. De voormalige goederenloods is overigens nu terug te vinden in het openlucht museum in Arnhem waar in het originele gebouw de geschiedenis van de bekende vervoerder Van Gend & Loos wordt gepresenteerd. Goed, tijd om te starten. Steek de sporen over om via de Burgemeester Meslaan in het park De Elzenpasch uit te komen. Je loopt vrij snel Tiel uit en na het oversteken van de A15 kom je in het pittoreske Kerk Avezaath. Gemeente Buren Als eerste plaats komt de route langs Kerk Avezaath (niet te verwarren met het nabij gelegen plaatse Kapel Avezaath) en loopt langs de St. Lambertuskerk wat gedeeltelijk uit de 11e eeuw stamt. We zijn voor nu eerst onderweg naar Oranjestad Buren. Waar de vestingwerken nog grotendeels intact zijn en de stad dus bijzonder en mooi maakt. En… wist je dat er in Buren ook een St. Lambertuskerk is? Willem van Oranje trouwde er nog in 1551 met Anna van Buren. Hierdoor zijn Prinses Beatrix en koning Willem-Alexander vandaag de dag gravin en graaf van Buren. En dan nog een leuk feitje, in 1986 deed W.A. van Buren mee aan de Elfstedentocht. We weten ondertussen wel dat dat de schuilnaam van Willem-Alexander is. Toeval? De stad Buren (met 2620 inwoners in 2021) telt ruim 100 rijksmonumenten en 55 gemeentelijke monumenten. Het oorspronkelijke stratenplan uit 1395 is behouden. Dus sowieso de moeite waard om eens langs te gaan. Tijdens de wandeling van Tiel naar Geldermalsen een ideale pauzeplek. En er is ook nog een Marechaussee museum voor als je je pauze wat wilt (en kunt) uitbreiden. Via de Stadspoort en een gedenkteken van kasteel Buren door het plantsoen over Betuwe klei grond door naar Geldermalsen. We komen nog wat Poldersporten tegen waaronder een groot buitensport terrein. Hier mag je een stukje over het terrein lopen om weer op de openbare weg uit te komen. No worries. 10 pushups. Tricht en Geldermalsen Via Buurmalsen kom je in Tricht. En hier begint het alweer wat drukker te worden. Ik had de route ingetekend om via de Lingedijk en de Rijksstraatweg, Geldermalsen binnen te lopen, maar ik heb ervaren dat dit helemaal geen leuke route is. Je loopt namelijk een behoorlijk stuk over een smalle dijk heen met gigantisch veel verkeer. Het loopt alles behalve relaxt en je mist niks. Dus daarom heb ik de route aangepast en hiermee is het ook 1,5 kilometer korter en komt het precies uit op 20 kilometer (de gelopen omweg is in het rood terug te zien op de kaart hieronder). Via de Lingedijk en het Trichtsevoetpad loop je nu langs het spoor en steek je de Linge over. Met een klein omweg is het station van Geldermalsen alweer bereikt. Op naar etappe 4!   De route in het rood is gewijzigd en niet meer verwerkt in de totale route [...]

Betuwelijn 4/6: Geldermalsen – Arkel

05.02.2022betuwelijnGeldermalsen Het voelt een beetje alsof je Geldermalsen via de artiestenuitgang verlaat. Via de achterzijde van het station loop je de Deilseweg in. En je bent Geldermalsen alweer uit. Aan de rand van Geldermalsen ligt het station dus en ligt de startpunt van deze route. De Linge Al snel kom je de Linge tegen. Over de mooie dijk het Oosteneind met rechts de Linge en straks links een begraafplaats. Zelf loop ik een rondje over de begraafplaats en zie enkele aankondigen dat het graf geruimd wordt. Nu staat er een knalgeel bordje voor het graf. Maar in 2020 spoten gemeentenwerkers met een witte spuitbus grote kruizen op de op te ruimen grafen. Dat viel bij veel mensen niet echt goed. Waarschijnlijk de reden dat de gemeente West Betuwe nu knalgele aankondigen ‘plant’ voor het graf. Afijn, de weg vervolgt zich naar Deil. Een klein dorp mooi gelegen in de Betuwe. Het is rustig buiten op straat en ondanks dat de Linge een slinger maakt loop ik binnendoor naar het nog kleiner dorpje Enspijk. Met prachtige oude maar goed onderhouden woningen. Een droom dorpje aan de Linge en ja, ook aan de A2. Via het naastgelegen fietspad steek je de Linge over en kruip je vervolgens de A2 onderdoor en dan zit je alweer in Beesd. Beesd De dorpen schieten voorbij. Beesd is de eerste halte van de spoorlijn Geldermalsen – Dordrecht. Omdat de benodigde stappen nog niet gemaakt zijn laten we het station links liggen, of eigenlijk rechts. Met de Linge nu aan je linkerhand loop je richting de Paay. En net als de spoorlijn zichtbaar wordt hoor je wellicht ook vreemde geluiden. En dat kan kloppen want links passeer je relaxte percelen met boten, tuinhuisjes en bankjes maar rechts zit Uilen-Dierenpark de Paay. Ja, een uilen-dierenpark. Het bestaat. Leerdam In eerste instantie had ik Leerdam als bestemming. Maar vooruitkijken is regeren zeggen ze wel eens. Ik kwam niet uit met de volgende twee etappes. Dus daarom loopt de route door naar Arkel. Niet erg, want hierdoor lopen we bovenlangs in plaats van door het midden van Leerdam en is er een nieuwe wandelroute ontdekt plus je tikt gewoon een extra provincie aan. We laten de verharde weg achter ons en lopen via een (drassig) veld tussen ganzen en zwanen en moeten zelfs met de hand de Culemborgsche Vliet oversteken. Een trekpont zit in de route inbegrepen. Dus je krijgt geen natte voeten. Na een succesvolle overtocht klimmen we de Diefdijk op en via de Donkere kade (je ziet het pad prima overigens) kom je uit bij Loosdorp, achter Leerdam. Dan is het eigenlijk meters maken. Langs de voetbalvereniging van Leerdam, over het fietspad en de Achterdijk bij Nieuwland. Naar de spoorwegovergang. Als je het spoor bent overgestoken sta dan heel even stil (niet op het spoor zelf natuurlijk). Want je steekt voor de tweede keer de provinciegrens over. We zijn begonnen in Gelderland, na het trekpontje zat je in Utrecht en nu… Welkom in Zuid Holland!. Langs de provinciegrens én de spoorlijn. Arkel We zijn bijna in Arkel, je steekt nog de mooie Schotdeursensebrug over en niet veel later de Rijksstraatwegbrug en eigenlijk ben je Arkel dan alweer uit. Het stelt niet veel voor. Ik ben geen kroeg tegengekomen dus nuchter bereik ik het station. Leuk detail; het station zou in eerste instantie station Schotdeuren gaan heten, genoemd naar de plek waar een sluis de Vliet verbond met het Zederikkanaal. Nog voor de opening werd de naam gewijzigd in Arkel. Een paar jaar terug was het stationsgebouw tijdens kerst prachtig verlicht en misschien wel een van de mooiste kerststations van Nederland (op sky radio na natuurlijk). De volgende keer is Arkel mijn startpunt, loop je mee? [...]

Betuwelijn 5/6: Arkel – Sliedrecht

23.02.2022betuwelijnArkel In deze etappe begint de wandeltocht op het perron van Arkel en niet veel later loop je op een fietspad langs de spoorlijn in de richting van Gorinchem. Het fietspad ruilen we in voor de dijk langs het Merwedekanaal bezuiden de Lek om uit te komen op een stukje industrie van Gorinchem. Gorinchem / Gorkum Deze stad ligt niet ver van Arkel en omdat we de stad toch tegen komen loopt de route door het oude stuk. Zie het als een bonus toer door de vestingstad. En het is best een mooie stad. Maar de wandeling is nog maar net begonnen dus uitgebreid de stad ontdekken zit er voor mij niet in. Maar aangezien er ook gewoon een treinstation is, kom ik ongetwijfeld nog een keer terug om er eens een biertje te gaan drinken. Via de omwalling en de haven loop je via de sluis de oude stad weer uit en aan de rand van het nieuwe Gorkum (waarom spreek je het uit als Gorkum maar schrijf je Gorinchem?) loop ik over een dijk vol met zwanen en ganzen (Check tijdens het broedseizoen dus goed of dit een acceptabele route is, anders is het alternatief om voor de sluis al links te gaan via de Nieuwe Wolpherensedijk te lopen of parallel langs de dijk door de woonwijk. Opties genoeg. De Avelingen Na de nodige meters over de dijk is het tijd voor een beetje afwisseling en daarom duiken we het natuurgebied tussen Gorinchem en Boven Hardinxveld, de Avelingen in. Kun je gelijk bootjes kijken die over het drukke en grote kanaal varen. Boven Boven Hardinxveld langs lopen we onder Hardinxveld-Giessendam langs.  Wederom over een dijk, maar het is wel een andere dijk. Hardinxveld-Giessendam & Sliedrecht Misschien niet het meest inspirerende stuk, maar hier kun je goed kilometers maken om een PR neer te zetten. Aan de rechterkant doemt de A15 op en helaas loopt de route daar parallel aan. Dat is nodig om Sliedrecht te bereiken en dat stuk zwemmen zie ik zelf niet zitten. In Sliedrecht aangekomen is er nog een klein uitstapje naar het stukje park gelegen naast het fietspad maar de A15 komt nog wel een keer terug. We moeten er nog onderdoor kruipen omdat het station van Sliedrecht aan de andere zijde ligt. Maar het station zelf is wel weer een pareltje. Met horeca gelegenheid onder de kap. Dus proost! [...]

Betuwelijn 6/6: Sliedrecht – Dordrecht

28.02.2022betuwelijnVan Sliedrecht naar Sliedrecht via Wijngaarden Hallo Sliedrecht, ik hier? Langs het spoor (maar wel over het fietspad) laat ik het station achter mij en loop ik richting Papendrecht. Met rechts de spoorlijn en links een bedrijventerrein is er weinig bijzonders te zijn waardoor ik mijn snelheid wat kan opvoeren. Aan de rechterkant volgt een tunneltje de weide wereld in en daar maak ik met veel plezier gebruik van. Ik loop over een mooie kaarsrechte weg naar het plaatse Wijngaarden. Overigens heb ik geen wijngaard gezien. Al slingerend over een  boerenlandweggetje door naar Papendrecht waar we overigens maar een klein stuk van gaan zien. Met een rondje van de zaak zakken we af naar de Baanhoekbrug Baanhoekbrug In 1885 aangelegd door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen om het traject Elst-Dordrecht in bezit te krijgen en zo te concurreren met andere spoorwegmaatschappijen die al een oost-westverbinding hadden, vandaag rijdt Qbuzz er een Qtrein overheen. Maar het is en blijft een mooie brug. En we hebben geluk, we gebruiken deze brug om de Beneden Merwede over te steken. We komen overigens uit op een golfveld. Dus let goed op rondvliegende ballen. Dordrecht Door het natuurgebiedje rondom de golfvelden (balvrij) komen we uit in de mooie nieuwbouwwijk van Dordrecht Stadspolders. En ik moet eerlijk bekennen dat ik positief verrast werd door het groen en de omgeving daar. Ik denk dat je er fantastisch mooi kunt wonen. En sowieso is Dordrecht een mooie stad, maar dat ga je zeker nog achter komen. Eerst lopen we een mooi lang stuk langs de Wantij. Maar hier in Dordrecht is de Wantij gewoon een waterweg. Vergeet niet te bukken als je onder de Wantijbrug door loopt. We lopen langs Villa Augustus, wat overigens een prachtig gebouw is, maar ook een prachtige tuin heeft. Als de poorten open staan loop hier gerust door heen. Het is de moeite waard. En via een klein rondje Dordrecht zie je de prachtige stad en eindig je weer natuurlijk bij het station. Maar de stad is leuk genoeg om de dag af te sluiten. Dus proost! En proficiat. Je hebt de Betuwelijn uitgelopen. Van Elst naar Dordrecht. [...]